روش های محاسبه استهلاک

روش های محاسبه استهلاک

استهلاک(Depreciation) به مفهوم کاهش ارزش یک دارایی ثابت بر اثر عواملی نظیر گذر زمان، فرسایش ناشی از کار، تغییر تکنولوژی و .. گفته می شود. در حسابداری دارایی ثابت، استهلاک از طریق سرشکن کردن و تخصیص ارزش ثبت شده دارایی به طریقی معقول( و پذیرفته شده) و منظم به دوره های استفاده از آن ادازه گیری و ثبت می شود. روش های متعارف محاسبه استهلاک دارایی های ثابت عبارت از روش مسقیم به سال، نزولی به درصد و مجموع سنوات است:
1- مستقیم به سال: در این روش هر دارایی طی سنوات مشخصی به میزان ثابت در هر سال مستهلک می شود. مثلا دارایی به ارزش A ریال به صورت  مستقیم به سال با نرخ 10% هر سال معادل 10% از ارزش اولیه آن(A) مستهلک می شود.

اکثر مؤسسات، به دلیل سهولت، از این روش استفاده می نمایند. در این روش، ارزش اسقاطی دستگاه از قیمت خرید آن کسر و بر تعداد سال های تقریبی عمر مفید آن تقسیم می شود تا هزینۀ استهلاک یک سال تعیین سال مستهلک گردد و ارزش n ريال خریداری شده است و پس از a گردد. اگر فرض کنیم دستگاهی به مبلغ هزینۀ استهلاک هر سال باشد، استهلاک سالانه دستگاه c ریال برآورد شده باشد و b اسقاطی یا قراضۀ آن عبارت است از:

Ck = هزینۀ استهلاک   c = بهای تمام شده   s = ارزش اسقاط    n = عمر مفید

استهلاک به روش مستقیم

 

2- روش نزولی به درصد: در این روش در این روش دارایی برای هر سال به میزان درصد مشخصی از ارزش دفتری خود مستهلک می شود.
 به سال با نرخ 10% هر سال معادل 10% از ارزش دفتری آن(A) مستهلک می شود.
3- روش مجموع سنوات: در این روش مجموع سنوات عمر مفید دارایی را محاسبه کرده و برای سال اول نسبت عمر مفید به مجموع سنوات(بیشترین نرخ) را برای استهلاک در نظر می گیرند و برای سنوات آتی نسبت عمر مفید باقیمانده به مجموع سنوات ملاک محاسبه قرار می گیرد. به گونه اییکه در سال اول بیشترین  رقم استهلاک برای دارایی محاسبه و در سالهای بعد به نسبت ارقام کمتری محاسبه می شود.همان گونه که می دانیم، معمولاً کاهش قیمت یک دارایی در سال های ابتدایی خرید، بسیار بیشتر از سال های پایانی آن است. مثلاً قیمت یک دستگاه جرثقیل پس از یک سال کار، تقریباً 25 % کاهش می یابد، درصورتی که در سال های هفتم و هشتم کمتر از 5% از قیمت آن کم می شود. بنابراین، روش خطّ مستقیم اگرچه ساده است، ولی واقعی نیست. به همین دلیل می توان از روش مجموع سنوات، که به واقعیت نزدیک تر است، استفاده نمود. نرخ استهلاک در این روش، از تقسیم سال های باقی ماندۀ عمر مفید دستگاه بر مجموع ارقام سنوات آن به دست می آید.
استهلاک به روش مجموع سنوات
نکته 1: استهلاک ناشی از کاهش منابع طبیعی ناشی از بهره برداری را (Depletion) و کاهش ارزش دارایی های نامشهود و یا بازپرداخت تدریجی وام را (Amortization)
می نامند که در فرهنگ مالی فارسی به همه موارد استهلاک گفته می شود.
نکته 2: ارزش دفتری دارایی برابر بهای تمام شده دارایی منهای استهلاک انباشته دارایی است.
نکته 3: بهای تمام شده دارایی برابر بهای تمام شده تاریخی منهای ارزش اسقاط دارایی است.
نکته 4: وفق ماده 151 قانون مالیاتهای مستقیم تنها روش مستقیم به سال و نزولی به درصد پذیرفته شده است.